ខេមបូណូមីស ៖ ជាបឋម យើងសូមចាប់ផ្ដើមសំណួរដោយក្រឡេកទៅមើលស្ថានភាពឧស្សាហកម្មកាត់ដេរនៅលើពិភពលោក តើមានស្ថានភាពយ៉ាងដូចម្ដេចដែរ?
លោក Ken Loo៖ ឧស្សាហកម្មកាត់ដេរសាកលោក បច្ចុប្បន្ន គឺកំពុងតែឆ្លងកាត់ដំណាក់កាលបង្រួបបង្រួមមួយ។ អ្នកទិញនិងអ្នកផលិតលែងអាចបន្តការរត់ប្រណាំងគ្នារហូតដល់ទីបញ្ចប់ ដោយស្វែងរកតម្លៃផលិតកម្មទាបបំផុតបានទៀតហើយ។ ឥឡូវនេះ អ្នកទិញនិងអ្នកផលិតចាំបាច់ត្រូវបង្កើតនូវភាពជាដៃគូយូរអង្វែងជាមួយគ្នា ដើម្បីរស់ទាំងអស់គ្នា នៅក្នុងវិស័យមួយដែលមានការប្រកួតប្រជែងខ្លាំង និងប្រាក់ចំណេញកាន់តែស្ដួចស្ដើង។
ខេមបូណូមីស ៖ ចុះស្ថានភាពឧស្សាហកម្មកាត់ដេរនៅកម្ពុជាវិញ? តើស្ថានភាពឆ្នាំមុនៗ យ៉ាងដូចម្ដេចដែរ? ហើយតើលោកមើលឃើញយ៉ាងដូចម្ដេច សម្រាប់ឆ្នាំ២០១៩នេះ?
លោក Ken Loo ៖ បើនិយាយពីឧស្សាហកម្មកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់និងស្បែកជើង នៅកម្ពុជាវិញ យើងឃើញថា មានការរីកចម្រើនជារៀងរាល់ឆ្នាំ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ បើទោះបីជាជួបឧបសគ្គមួយចំនួនក្ដី។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ឆ្នាំ២០១៩នេះ ឧស្សាហកម្មកាត់ដេរកម្ពុជា ក៏នឹងនៅតែមានកំណើនក្នុងកម្រិតមធ្យមដដែល។
តើបានអានអត្ថបទនេះ ឬនៅ?
ខេមបូណូមីស ៖ សព្វថ្ងៃ តើអ្វីខ្លះជាឧបសគ្គ ឬក៏ជាភាពប្រឈមធំៗ ដែលឧស្សាហកម្មកាត់ដេរកំពុងជួបប្រទះ? និងតើត្រូវជំនះភាពប្រឈមទាំងនោះយ៉ាងដូចម្ដេច?
លោក Ken Loo ៖ ភាពប្រឈមធំបំផុតមួយ គឺថា ជានិច្ចកាល យើងត្រូវតែខំធ្វើយ៉ាងណារក្សាថ្លៃដើមរបស់យើងឲ្យទាប និងនៅតែមានភាពប្រកួតប្រជែង។ ប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមារបស់យើងបានកើនឡើង ៣ដង ពី ៦១ដុល្លារក្នុងមួយខែ កាលពីឆ្នាំ២០១៣ ឡើងដល់ ១៨២ដុល្លារក្នុងមួយខែ នាបច្ចុប្បន្ន។ សព្វថ្ងៃ ប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមានៅកម្ពុជា ខ្ពស់ជាងនៅប្រទេសបង់ក្លាដេស (៩១ដុល្លារ), មីយ៉ាន់ម៉ា (៩១ដុល្លារ) និងខ្ពស់ជាងនៅវៀតណាមទៀតផង (១២២-១៨០ដុល្លារ)។
ការចំណាយលើថ្លៃពលកម្ម គឺមានចំនួនស្មើនឹងដល់ទៅ ៧០% នៃថ្លៃចំណាយនៅក្នុងស្រុក ដូច្នេះ សំខាន់ណាស់ដែលយើងត្រូវទប់ការចំណាយនេះកុំឲ្យវាឡើងខ្លាំងពេក ជាពិសេស សម្រាប់រយៈពេលពីរបីឆ្នាំខាងមុខនេះ។ ការដំឡើងប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមាបន្ថែមណាមួយ ត្រូវតែឲ្យវាសមាមាត្រទៅនឹងកំណើនផលិតភាពផងដែរ។ ថ្លៃដឹកជញ្ជូនរបស់យើង ក៏នៅតែខ្ពស់ដដែល បើធៀបនឹងដៃគូប្រកួតប្រជែងរបស់យើង។ បញ្ហានេះត្រូវការការយកចិត្តទុកដាក់ជាពិសេសពីរាជរដ្ឋាភិបាល។ កំណែទម្រង់ថ្មីៗនេះដែលរដ្ឋាភិបាលបានប្រកាស បានជួយកាត់បន្ថយថ្លៃដឹកជញ្ជូន ប៉ុន្តែ នៅមានកិច្ចការជាច្រើនទៀតដែលត្រូវធ្វើ។ ចំនួនថ្ងៃធ្វើការក្នុងមួយឆ្នាំៗ ចាំបាច់ត្រូវតែបង្កើន ដោយកាត់បន្ថយថ្ងៃឈប់សម្រាកសាធារណៈ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
តើបានអានអត្ថបទនេះ ឬនៅ?
ខេមបូណូមីស ៖ យើងកត់សម្គាល់ឃើញថា ទំនាក់ទំនងផ្នែកឧស្សាហកម្មនៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរ បានល្អប្រសើរជាងមុនច្រើនហើយ។ តើកត្តាអ្វីខ្លះដែលនាំឲ្យយើងសម្រេចបានភាពសុខុដុមប្រសើរជាងមុន នៅក្នុងឧស្សាហកម្មកាត់ដែរ?
លោក Ken Loo ៖ មានកត្តាជាច្រើន ហើយកត្តាដែលសំខាន់បំផុត បើតាមយោបល់របស់ខ្ញុំ គឺ ឆន្ទៈនិងលទ្ធភាពរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ធរមានដែលមានស្រាប់។ សហជីពកម្មករ ព្រមទាំងកម្មករនិយោជិតមានភាពចាស់ទុំច្រើនជាងមុន។ ទាំងនេះនាំឲ្យយើងកាត់បន្ថយបាននូវជម្លោះនិងករណីប្រឈមមុខគ្នានៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរ។ កម្មករនិយោជិតមានការយល់ដឹងច្រើនជាងមុន និងអាចវិនិច្ឆ័យអ្វីខុសអ្វីត្រូវ។ ចំណុចនេះជួយទប់ស្កាត់មិនឲ្យអ្នកណាម្នាក់ងាយស្រួលក្នុងការញុះញង់កម្មករនិយោជិតឲ្យចូលរួមនៅក្នុងបាតុកម្មនិងកូដកម្មខុសច្បាប់។ ប្រាក់ឈ្នួលដែលកើនឡើងខ្ពស់ជាងមុនច្រើន ក៏មានន័យថា កម្មករឲ្យតម្លៃច្រើនជាងមុនទៅលើអ្វីដែលខ្លួនកំពុងទទួលបាន និងយល់ច្បាស់ពីអ្វីដែលពួកគេអាចនឹងបាត់បង់ ប្រសិនបើពួកគេចូលរួមនៅក្នុងសកម្មភាពបាតុកម្មនិងកូដកម្មដែលខុសច្បាប់។
ខេមបូណូមីស ៖ តើលោកព្រួយបារម្ភពីបញ្ហាប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ដែលកំពុងក្ដៅគគុកនេះ ដែរ ឬទេ?
លោក Ken Loo ៖ យើងទាំងអស់គ្នាព្រួយបារម្ភអំពីបញ្ហានាពេលបច្ចុប្បន្ន ជុំវិញរឿងប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA នេះ។ ប៉ុន្តែ ដូចដែលសម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានលើកឡើងម្ដងហើយម្ដងទៀត ថា រដ្ឋាភិបាលនឹងអនុវត្តកំណែទម្រង់ជាច្រើន រួមទាំងវិធានការកាត់បន្ថយថ្លៃដើម ដើម្បីជួយសហគ្រាសដែលមានស្រាប់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ វាជាការល្អ ប្រសិនបើយើងនៅទទួលបានភាពអនុគ្រោះនៅក្រោមប្រពន្ធ EBA បន្តទៀត។ ប៉ុន្តែ ទោះបីមានការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះ EBA នេះក្ដី យើងនឹងនៅតែរស់រានដដែល។
ខេមបូណូមីស ៖ តើចំណុចសំខាន់ៗអ្វីខ្លះ ដែលអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងឡាយត្រូវផ្ដោតសំខាន់ ដើម្បីធ្វើឲ្យឧស្សាហកម្មកាត់ដេររក្សាបាននូវភាពប្រកួតប្រជែង?
លោក Ken Loo ៖ ជានិច្ចកាល គឺធ្វើយ៉ាងណារក្សាថ្លៃដើមឲ្យទាប និងធានានូវផលិតភាពខ្ពស់។ ដូចបានលើកឡើងខាងលើ គឺវាពាក់ព័ន្ធនឹងថ្លៃពលកម្ម ថ្លៃដឹកជញ្ជូន ថ្លៃទឹកភ្លើង ព្រមទាំងសន្តិភាព និងស្ថិរភាព។ យើងឃើញហើយថា កម្ពុជាកំពុងសម្លឹងឆ្ពោះទៅរកការធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ចក្នុងស្រុក។
ខេមបូណូមីស ៖ តើលោកគិតថា រដ្ឋាភិបាលអាចនឹងលែងសូវផ្តល់ការយកចិត្តទុកដាក់លើវិស័យនេះ ដែរ ឬទេ? តើលោកយល់ឃើញដូចម្ដេចក្នុងរឿងនេះ?
លោក Ken Loo ៖ គោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្ម ឆ្នាំ២០១៥-២០២៥ របស់រាជរដ្ឋាភិបាល បង្ហាញថា វិស័យកាត់ដេរយើងនឹងនៅតែមានទំហំស្មើនឹងប្រមាណ ៥០% នៃការនាំចេញសរុបដដែល នៅឆ្នាំ២០២៥។ ការធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ចក្នុងស្រុក គឺជារឿងល្អ។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំជឿជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលនឹងនៅតែបន្តផ្ដល់ការយកចិត្តទុកដាក់គ្រប់គ្រាន់ដល់វិស័យកាត់ដេររបស់យើង ដើម្បីធានាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាបន្ត។
ខេមបូណូមីស ៖ នៅចុងខែនេះ គឺថ្ងៃទី២៩ ខែមីនា ខាងមុខ នឹងមានវេទិការដ្ឋាភិបាល-វិស័យឯកជនដ៏ធំមួយ។ ក្នុងនាមវិស័យកាត់ដេរ តើលោករំពឹងចង់បានអ្វីខ្លះពីវេទិកានេះ?
លោក Ken Loo ៖ វេទិកានេះនឹងជាវេទិកាលើកដំបូងបង្អស់ក្នុងរយៈពេល ៦ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានគូសបញ្ជាក់ហើយថា នឹងមានកំណែទម្រង់និងវិធានការកាត់បន្ថយចំណាយលើថ្លៃដើម ជាច្រើន ដែលនឹងត្រូវប្រកាសនៅក្នុងវេទិកានេះ។ យើងរង់ចាំមើលការប្រកាសទាំងនេះ ដោយក្ដីសង្ឃឹមយ៉ាងខ្ពស់៕
សម្គាល់៖ កិច្ចសម្ភាសធ្វើជាភាសាអង់គ្លេស និងប្រែសម្រួលជាភាសាខ្មែរ។
© 2024 រក្សាសិទ្ធិគ្រប់បែបយ៉ាងដោយ ខេមបូណូមីស។ សម្រាប់ការប្រើប្រាស់ ឬផ្សាយបន្ត សូមទាក់ទងមក អ៊ីម៉េល sothea[at]cambonomist.com ឬទូរស័ព្ទលេខ 089 777 076។
