ក្នុងអំឡុងកិច្ចប្រជុំជាមួយអ្នកជំនួញនៅក្រុង Lisbon ប្រទេសព័រទុយហ្គាល់ លោក Ramos-Horta បានគូសបញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើការដាក់សមាជិកភាពថ្មីរបស់អាស៊ាននេះ នៅតែពន្យារពេលទៀត លោកនឹងទៅជួបមហាមិត្តចិន គឺលោកប្រធានាធិបតី ស៊ី ជិនពីង ហើយផ្អាកដំណើរការចូលជាសមាជិកអាស៊ាននេះចោលតែម្តង។
លោកបន្តថា មានការងារជាច្រើនត្រូវបានធ្វើក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ហើយប្រទេសអាស៊ានក៏បានបញ្ចប់ការវាយតម្លៃរបស់ពួកគេផងដែរកាលពីខែមិថុនា និង កក្កដាកន្លងទៅថា ទីម័រឡេស្តេជាប្រទេសស័ក្តិសមក្លាយជាសមាជិកថ្មីរបស់អាស៊ាន។ លោកអះអាងថា បើតាមសេណារីយ៉ូនេះ គឺទីម័រឡេស្តេអាចចូលរួមជាមួយអាស៊ានបាននៅខែមករា ឆ្នាំ២០២៣ខាងមុខនេះ ហើយបន្ទាប់មកទៀត ប្រទេសលោកនឹងទទួលបានការអញ្ជើញ និងធ្វើពិធីជាផ្លូវការ ក្នុងពេលឥណ្ឌូណេស៊ីធ្វើជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេននៅឆ្នាំក្រោយ។
លោកប្រធានាធិបតី ប្រទេសទីម័រឡេស្ដេ ក៏ធ្លាប់បានត្អូញត្អែរកាលពីពេលថ្មីៗនេះដែរថា «ចូលអាស៊ានពិបាកជាងឡើងឋានសួគ៌ទៀត»។
សូមរំលឹកថា សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា និងជាប្រធានអាស៊ានប្តូរវេនឆ្នាំ២០២២ បានថ្លែងនៅអង្គការសហប្រជាជាតិកាលពីខែកញ្ញាថា ប្រទេសទីម័រឡេស្តេ នឹងក្លាយជាសមាជិកអាស៊ានទី១១ នៅចុងឆ្នាំ២០២២នេះ ឬនៅឆ្នាំ២០២៣។
គួរកត់សម្គាល់ដែរថា ប្រធានាធិបតីទីម័រឡេស្តេរូបនេះ បានលើកសរសើរ និងអួតពីទំនាក់ទំនងរវាងទីម័រឡេស្តេ និងចិន ហើយថែមទាំងការពារប្រទេសចិនទៀតផង។ លោក Ramos-Horta បានថ្លែងក្នុងពិធីមួយកាលពីខែកញ្ញាកន្លងទៅថា ចិនគឺជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចមួយក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ហើយចិនក៏នឹងមិនឈ្លានពានប្រទេសណាមួយឡើយ។ លោកលើកឡើងថា ការរះត្រដែតឡើងរបស់មហាយក្សចិន នឹងធ្វើឱ្យមានសន្តិភាព និងស្ថិរភាព។
សូមបញ្ជាក់ដែរថា ប្រទេសកម្ពុជានឹងធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី ៤០-៤១ និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធ ចាប់ពីថ្ងៃទី ៨ ដល់ថ្ងៃទី ១៨ ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០២២នេះ ដោយក្នុងនោះ ក៏នឹងមានមេដឹកនាំប្រទេសកំពូលៗជាច្រើនចូលរួម រួមទាំងប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោកចូ បៃឌិនផងដែរ៕
